آيين‌نامه پيشگيري و مبارزه با آتش سوزي در كارگاه‌ها
ماده 1: به موجب ماده 47 قانون كار آيين‌نامه مربوط به پيشگيري و مبارزه با آتش سوزي در كليه كارگاه‌ها به شرح زير تدوين مي‌گردد. فصل اول - وسايل پيشگيري و مبارزه با آتش سوزي
آيين‌نامه پيشگيري و مبارزه با آتش سوزي در كارگاه‌ها
ماده 1: به موجب ماده 47 قانون كار آيين‌نامه مربوط به پيشگيري و مبارزه با آتش سوزي در كليه كارگاه‌ها به شرح زير تدوين مي‌گردد.
فصل اول - وسايل پيشگيري و مبارزه با آتش سوزي
تداركات عمومي
ماده 2: كليه كارگاه‌ها بايد داراي وسايل و تجهيزات كافي پيشگيري و مبارزه با آتش سوزي بوده و در تمام ساعات شبانه روز اشخاصي را كه از تعليمات لازم بهره‌مند و به طريقه صحيح استعمال وسايل و تجهيزات مربوطه آشنا باشند در اختيار داشته باشند.
تبصره 1- در نقاطي كه مراكز آتش نشاني وجود دارد كارگاه‌ها بايد وسيله ارتباط با مراكز مزبور را در اختيار داشته باشند.
تبصره 2- هر كارگاه بايد گزارش كليه آتش سوزي‌هاي كوچك و بزرگ خود و مواد و وسائلي كه براي اطفاء آن بكار رفته و ميزان خسارت مالي وارده را به اطلاع مركز آتش نشاني محل و اداره كل بازرسي كار برساند.
ذخيره آب
ماده 3: براي خاموش نمودن حريقهاي احتمالي در هر كارگاه بايد آب با فشار كافي تامين گردد و در صورت عدم وجود ارتباط با لوله كشي شهر از لحاظ تامين آب با نظر مقام صلاحيتدار و پيش‌بيني حداكثر وسعت آتش سوزي در كارگاه به تهيه ذخيره آب كافي اقدام شود.
لوله‌ها و شلانگهاي آب آتش نشاني
ماده 4: لوله‌هاي اصلي آب آتش نشاني و شلانگاه بايستي پيوسته آماده براي استفاده بوده و به نحوي قرار گرفته و يا محافظت شود كه حركت وسائط نقليه صدمه‌اي به آنها وارد نياورد و در مواردي كه بر حسب ضرورت شلانگاه در عرض جاده يا معبر وسائط نقليه عبور داده مي‌شود بايستي پلهاي مخصوص براي محافظت آنها تهيه و بر روي آنها گذاشته شود تا عبور وسائط نامبرده از روي پلهاي مذكور انجام گرفته و آسيبي به شلانگها و در نتيجه اختلالي در كار مبارزه با آتش سوزي وارد نيايد.
ماده 5: براي جلوگيري از يخ زدن آب در لوله‌هاي اصلي و شلانگها در زمستان بايد اقدامات احتياطي از قبيل دفن و عايق پيچي لوله‌هاي اصلي و خالي كردن شلانگها پس از استعمال و غيره بعمل آيد و در نقاط سردسير كه احتمال انجماد آب در مخازن و لوله‌ها بيشتر است بايستي مخازن آب زيرزميني بوده و از تلمبه استفاده گردد. و شيرهاي آب بايد حداقل در عمق 25 سانتيمتر در حوضچه‌هاي مخصوص قرار داده شود و دريچه سرپوش آنها عايق و آب بندي شده تا آب برف و باران در داخل آنها نفوذ ننمايد.
تبصره - براي جلوگيري از انجماد آب در شيرهاي آب آتش نشاني شير احتياط آنرا بايد در طي زمستان هفته‌اي يك مرتبه باز و آب موجود را تخليه نمود.
ماده 6: براي اطمينان از حاضر بكار بودن لوله‌هاي اصلي آب آتش نشاني آزمايش ماهيانه آنها جهت تميز شدن از رسوبات و گل لاي ضروري مي‌باشد.
ماده 7: كليه سرقفل‌ها در شلانگها و لوله‌هاي آب‌گيري لوله‌هاي آب آتش نشاني در كارگاه‌ها بايد حتي المقدور از نوع و اندازه اي كه در مركز آتش نشاني محل بكار مي‌رود انتخاب شود. تا در صورتي كه از مركز مذكور استمداد شود اشكالي پيش نيايد.
ماده 8: شلانگهايي كه براي اطفاء حريق در محوطه باز كارگاه‌ها بكار برده مي‌شود بايستي اقلاً از شلانگهايي به قطر 5/63 ميليمتر (5/2 اينچ) و سر لوله‌هاي به قطر از 19 تا 4/25 ميليمتر (از تا 1 اينچ) با در نظر گرفتن فشار آب انتخاب گردد.
ماده 9: شلانگهايي‌كه در داخل ساختمان براي مبارزه با حريق بكار برده مي‌شود بايستي از نوع شلانگهاي قرقره اقلاً از 4/25 تا 4/44 ميليمتر يا (1 تا اينچ) و سر لوله‌هاي به قطر از 5/9 تا 7/12 ميليمتر ( تا اينچ) با در نظر گرفتن فشار آب انتخاب گردد.
ماده 10: شلانگهاي آتش نشاني را پس از هر مرتبه استعمال بايد كاملاً از آب خالي نمود و شلانگهاي آستر لاستيكي را بايد اقلاً هرسه ماه يك مرتبه آزمايش نمود.
استعمال آب
ماده 11: در مواردي كه مقادير زيادي مايعات قابل اشتعال و انواع مختلف روغنها و رنگها و امثال آن يا گردهاي آلي قابل اشتعال در معرض حريق قرار گرفته باشد به هيچوجه نبايد مبادرت به استعمال آب كرد مگر آنكه به صورت پودر استعمال شود.
ماده 12: در مواردي كه تجهيزات الكتريكي داراي جريان الكتريسيته هستند و دچار آتش‌سوزي مي‌شوند بايد از خاموش كننده‌هاي سودا اسيد و مولد كف و همچنين استعمال آب اكيداً خودداري گردد.
ماده 13: در مواردي كه پودر فلزات قابل اشتعال مانند پودر آلومينيوم يا پودر منيزيم و غيره در معرض حريق قرار گيرد و همچنين موادي نظير كربور دو كلسيم و غيره كه با ريختن آب روي آنها ممكن است گازهاي قابل اشتعال و قابل انفجار و يا مضره از آنها متصاعد گردد از استعمال آب بايستي بكلي احتراز نمود.
ماده 14: در محل ورود و داخل ابنيه كارخانجات و موسساتي كه يك يا چند نوع از مواد مشروحه در ماده‌هاي 11، 12 و 13 وجود دارد بايد نوع آن مواد را روي تابلوي مخصوص آگهي نمود و ضمناً وجود چنين موادي را بايد به مركز آتش نشاني محل كه ممكن است در صورت بروز آتش سوزي از آن استمداد شود اطلاع داد.
دستگاه‌هاي ثابت آب پاش خودكار و انواع ديگر آن
ماده 15: در كارگاه‌ها و موسساتي كه براي مبارزه با حريق دستگاه‌هاي ثابت آب پاش خودكار بكار برده مي‌شود شيرهاي اصلي كنترل آب اين دستگاه‌ها بايد در تمام اوقات باز نگاهداشته شود و فقط به دستور يك شخص مسئول مي‌توان شيرهاي مذكور را براي قطع نمودن جريان آب در داخل دستگاه‌ها بست.
ماده 16: شيرهاي مذكور در ماده (15) بايستي مجهز به اسباب الكتريكي خودكار صوتي بوده تا در صورت بسته شدن به اطاق متصدي مربوطه اعلام خطر شود.
ماده 17: فاصله سر آب پاشهاي خودكار از اشياء مورد حفاظت و ساير نقاط اطراف آنها بايد از 60 سانتيمتر (12 اينچ) كمتر نباشد.
ماده 18: دستگاه‌هاي ثابت خودكاري كه با كف يا انيدريد كربنيك و غيره براي خاموش كردن مواد قابل احتراق و اشتعال در كارگاه‌ها نصب گرديده بايد هميشه طبق اصول فني آماده بكار نگاهداشته شود.
خاموش كننده‌هاي دستي و چرخ دار
ماده 19: كليه كارگاه‌ها و موسسات صنعتي اعم از اينكه در آنها وسيله حفاظتي از نوع دستگاه‌هاي تصويب شده ثابت خودكار وجود داشته يا نداشته باشد بايد براي حفاظت عليه حريقهاي كوچك اتفاقي به خاموش كننده‌هاي دستي مناسب با نوع حريق‌هايي كه ممكن است از نقطهنظر كيفيتكار و موادي كه دركارگاه‌ها و موسساتمذكور وجودداردمجهزباشد.
ماده 20: خاموش كننده‌هاي دستي و چرخدار را بايد پيوسته در مكاني مناسب و مشخص كه احتمال بروز حريق در آن كمتر و دسترسي به‌آن آسان‌تر است نگاهداري نمود و محل نصب يا نگاهداري آنها بايستي با رنگ قرمز مشخص شود.
ماده 21: در مواردي كه مواد سوختني غير از آنچه در مواد 22، 23 و 24 آتي ذكر مي‌شود درمعرض حريق قرارگيرند وسايل قابل حمل مبارزه با آتش مي‌تواند شامل لوازم زيرباشد.
سطل آب - سطل شن - شلانگهاي قرقره‌اي با استفاده از شير آب عمومي يا از مخازن مرتفع آب - خاموش كننده‌هاي محتوي مواد سودا اسيد يا آب گاز و ضمناً در مواقعي كه برودت هوا باعث انجماد آب مي‌شود بايستي تدابير احتياطي براي جلوگيري از يخ زدن آب در شيرها و يخ زدن خاموش كننده‌هاي سودا اسيد و آب گاز بكار برد.
ماده 22: براي خاموش نمودن حريقهاي مايعات قابل اشتعال و انواع مختلف روغنها و رنگها نبايد از خاموش كننده‌هاي آبي استفاده شود بلكه بايد از خاموش كننده‌هاي حاوي كف يا پودر شيميايي و خاموش كننده‌هايي از نوع co2 و ساير خاموش كننده‌هاي معادل آن استفاده گردد.
ماده 23: چنانچه حريق در مكاني روي دهد كه تجهيزات الكتريكي كه داراي جريان الكتريسيته است در معرض آتش سوزي قرار گرفته باشد در اين صورت وسايل و تجهيزات قابل حمل فوق‌الذكر نبايد شامل كف يا دستگاه‌هاي آتش نشاني آبي باشد، بلكه بجاي آنها بايد از خاموش كننده‌هاي حاوي كف يا پودر شيميايي يا ساير مواد معادل استفاده كرد علاوه بر اين مسئله شدت و ضعف جريان الكتريسيته در دستگاه‌هايي كه دچار حريق گرديده نيز بايد مورد توجه مامورين آتش نشاني از نظر حفاظت شخصي قرار گيرد.
ماده 24: براي خاموش كردن حريق پودر يا براده فلزاتي نظير منيزيم آلومينيوم و غيره بايد از استعمال هرگونه مايع و مواد خاموش كننده از نوع سودا اسيد كف - پودر شيميايي و غيره موكداً جلوگيري بعمل آورد و بايستي با ايجاد ديواره يا سدي از شن و ماسه نرم و خشك گردسنگ و ساير مواد خنثي كه به مقدار فراوان در محل آماده و در دسترس گذاشته شده است مانع از توسعه و پيشرفت آتش گرديد و يا پودر مخصوصي كه به‌وسيله كارخانه سازنده فلز منظور توصيه شده است اقدام به خاموش نمودن آتش نمود.
ماده 25: در مورد خاموش كننده‌هاي دستي و چرخدار مراتب زير را بايد رعايت نمود.
الف-بازرسي ماهيانه از كليه آنها بهاستثناي نوع co2 كه هر6ماه يكمرتبهبايد بازرسي شود.
ب - بازرسي ساليانه براي اطلاع از كيفيت و كميت مواد خاموش كننده و در صورت لزوم براي دوباره پر كردن آنها.
ج - آزمايش دو ساله براي تحت فشار گذاشتن بدنه ظروف خاموش كننده با فشاري كه از طرف كارخانه سازنده تعيين شده است.
تبصره - خاموشكنندهها را بايدبلافاصله پس ازاستعمال دوباره پرنموده و درمحلخودگذاشت.
ماده 26: توجه اشخاصي را كه در مبارزه حريق شركت دارند بايد به خطرات استعمال خاموش كننده‌هاي از نوع تتراكلرور دو كربن و برومو دو متيل در فضاي مسدود جلب نمود زيرا مواد مذكور سمي بوده و در اثر حرارت آتش تجزيه شده و توليد بخارات سمي مي‌نمايد و نيز بايد آنها را به عمليات شيميايي كه در بعضي موارد بين مايعات خاموش كننده مذكور و موادي كه براي خاموش كردن آنها بكار رفته است رخ مي‌دهد آگاه نمود.
فصل دوم - وسايل اعلام خطر و تمرين‌هاي مربوط به اطفاء حريق
ماده 27: كليه كارگاه‌ها كه فعاليت آنها امكان مخاطرات شديد يا نسبتاً مهم آتش سوزي دارد بايد مجهز به وسايل اعلام وقوع حريق باشند اين وسايل بايد متعدد بوده و اعلام خطر در هر قسمت از ساختمان كارگاه كه به صدا درآيد براي كليه اشخاصي كه در ساختمان هستند بطور وضوح قابل استماع باشد. (وسائل اعلام خطر حريق ممكن است دستي يا خودكار باشد)
ماده 28: در هر طبقه از ساختمان كارگاه بايستي تعداد كافي وسايل اعلام خطر حريق دستي وجود داشته باشد و اين وسايل را بايد در جعبه‌هاي شيشه‌اي در محلي قرار داد كه براي رسيدن به آنها طي مسافت بيش از 30 متر (100 فوت) ضروري نباشد.
ماده 29: وسايل اعلام وقوع خطر بايستي به‌وسيله رنگ قرمز كه در محل نصب آنها بكار رفته كاملاً مشخص باشند و به سهولت در دسترس بوده و در معبر طبيعي فرار از آتش قرار داشته باشد.
ماده 30: وسايل اعلام خطر حريق بايد از نقطه نظر و نوع آهنگ صدا نسبت به كليه وسايل صوتي ديگر مشخص بوده و به هيچوجه براي مقاصد ديگري غير از اعلام خطر حريق و يا احضار افراد براي تمرين‌هاي مبارزه با حريق مورد استفاده قرار نگيرد.
ماده 31: وسايل اعلام خطر حريق كه با نيروي الكتريسيته يا بخار بكار مي‌افتد بايد طوري تعبيه شود كه از كار افتادن نيروي الكتريسيته يا بخار كارگاه مانع از كار آنها نگردد.
تمرين‌هاي تخليه ساختمان در كليه كارگاه‌ها
ماده 32: تمرين‌هاي مربوط به تخليه كارگاه‌ها يا ساختمان‌ها را بايد اقلاً هر 6 ماه يك مرتبه انجام داد تا بدين وسيله از خروج منظم افراد از ساختمان‌ها در موقع بروز حريق و جلوگيري از وحشت ترس اطمينان حاصل شود.
ماده 33: اين تمرين‌ها بايد از طريق تشكيلاتي از طرف كارگاه كه قادر به تنظيم و هدايت آن باشد سرپرستي گردد.
ماده34: تمرين‌هاي تخليه بايدبطريقي ترتيبداده شود كه باشرايط حقيقي وفق داشته باشد.
ماده 35: كليه اشخاصي كه دركارگاه بكاراشتغال دارند بايد درتمرين تخليه شركت نموده و براي استفاده از خاموشكنندهها جهت مبارزه باحريق‌هاي كوچك آموزشكافي داشتهباشند.
تمرين‌هاي مبارزه با حريق
ماده 36: در كارگاه‌هايي كه داراي دسته‌هاي آتش نشاني تعليم يافته و مجهز مي‌باشند تمرين‌هاي آتش نشاني بايد اقلاً ماهي يك مرتبه انجام گيرد و ارجح آن است كه تمرين‌هاي نامبرده بدون اطلاع قبلي انجام پذيرد.
ماده 37: تمرين‌هاي مبارزه با حريق مذكور در ماده 36 بايد تقريباً با شرايط واقعي تطبيق نموده و شامل استعمال وسايل و تجهيزات آتش نشاني باشد.
شركت كاركنان در مبارزه با حريق
ماده 38: در هر يك از كارگاه‌ها كه داراي دسته‌هاي آتش نشاني تعليم يافته نمي‌باشد بايد سعي شود كه تدريجاً كليه كاركنان بخصوص كليه نگهبانها را با طرز استعمال و بكار انداختن وسايل و تجهيزات مبارزه با حريق و همچنين استفاده از هر يك از آنها در مقابل نوع حريقي كه براي آن منظور گرديده كاملاً تربيت و آماده كرد تا در موقع آتش‌سوزي بتوانند تحت رهبري اكيپ‌هاي مجهز و تعليم يافته كارگاه انجام وظيفه نمايند.
ماده 39: در كارگاه‌ها بايد كارگران جديد الاستخدام را به كليه وسايل و تجهيزات مبارزه با حريق، درهاي خروجي و موارد استفاده از آنها در موقع پيش آمد آتش سوزي آشنا نمود.
فصل سوم- انبار كردن و نگاهداري مواد قابل انفجار و مايعات قابل اشتعال
مواد قابل انفجار
ماده 40: مواد قابل انفجار تجارتي را بايد بر طبق مقررات خاصي كه به تصويب مقام صلاحيت دار رسيده است انبار و نگاهداري نمود.
مايعات قابل اشتعال
ماده 41: نگاهداري و ذخيره مايعات قابل اشتعال بانقطه سوخت Flashpoint كمتر از 21 درجه سانتيگراد كه (با طريق آزمايش Abelpensky تعيين گرديده) در محل كار بايد به 18 ليتر آنهم فقط در ظروف مخصوص سر بسته محدود كرد و دور از منابع جرقه و حرارت قرار داد.
ماده 42: مايعات قابل اشتعال كه در ظروف سر بسته نگاهداري مي‌شوند بايد به مقدار محدودي كه از طرف مقام صلاحيتدار تعيين مي‌شود در انباري كه از نقطه نظر ساختمان در مقابل حريق مقاومت داشته و بالاي سطح زمين قرار گرفته و به‌وسيله ديوارها و در و پنجره‌هاي ضد حريق خودكار از ساير قسمت‌هاي ساختمان مجزا مي‌شود نگاهداري كرد.
ماده 43: در ساختمان در و پنجره و هر قسمت مدخل انبارهاي ماده 42 نبايد شيشه شفاف بكار رود و در صورت لزوم بايد از شيشه مات استفاده شود.
ماده 44: نگاهداري و ذخيره مقادير زياد مايعات قابل اشتعال فقط در مخازن مجزا و يا تانك‌هاي مخصوصي كه در بالا يا زير زمين ساخته شده (مخازن زير زميني داراي رجحان بيشتري مي‌باشد) و به فاصله كافي از ابنيه ديگري كه از طرف مقام صلاحيتدار تعيين مي‌شود مجاز خواهد بود.
ماده 45: براي رسانيدن مصرف مواد قابل اشتعال قسمت‌هاي مختلف كارخانه بايد از لوله استفاده شود.
ماده 46: از نظر نور در انبارهاي مذكور در ماده‌هاي 42 و 44 بايستي از چراغ‌هاي با حباب ضدشعله استفاده شود.
ماده 47: انبار بايستي مجهز به وسايل تهويه طبيعي و در صورت لزوم تهويه مصنوعي ضدشعله باشد.
تبصره - كليدها - فيوزها و ساير ادوات و وسايل الكتريكي در اين گونه انبارها بايستي از نوع ضد شعله انتخاب گردد.
ماده 48: تدابير موثري بايد اتخاذ شود كه از چكه و نشت اين قبيل مايعات قابل اشتعال و نفوذ به قسمت‌هاي زيرين ساختمان و داخل آبروها و مجاري آب جلوگيري شود و ريخت و پاش اتفاقي آنها به ميزاني محدود گردد كه متضمن هيچگونه خطري نباشد و همچنين از امكان ايجاد هر قسم مخلوط قابل اشتعال و انفجار بخار و هوا مخصوصاً در حين انتقال مايعات مورد بحث ممانعت شود.
گازهاي فشرده
ماده 49: بطري‌هاي مخازن محتوي گازهاي فشرده را ممكن است فقط در نقاط باز نگاهداري كرد مشروط به آنكه بطور كافي در مقابل تغييرات فوق العاده حرارت - اشعه مستقيم خورشيد - تراكم برف يا رطوبت مداوم از آنها حفاظت شود.
ماده 50: بطري‌هاي گاز كه در داخل كارگاه‌ها انبار مي‌گردد محوطه نگاهداري آنها بايستي به‌وسيله ديوارها يا موانعي كه در مقابل آتش و حرارت استقامت داشته باشند محصور و مجزا گردد و در صورت امكان حتي المقدور آنها را بطور قائم (سر بطري به طرف بالا) در گيره‌هاي مخصوصي كه مانع از زمين افتادن آنها مي‌شود نگاهداري كرد.
تبصره - انبار بطريها و مخازن گازهاي فشرده بايد داراي تهويه كافي باشد.
ماده 51: گازهاي فشرده را به هيچوجه نبايد نزديك و در مجاورت مواد فوق العاده قابل اشتعال نگاهداري كرد.
ماده 52: در صورت نشت گازهاي قابل اشتعال بايستي بلافاصله منابع حرارت و جرقه‌ها را از بين برده و جريان برق را قطع كرد و به آتش نشاني شهر و فروشنده اين قبيل گازها اطلاع داد و نسبت به تهويه محل اقدام فوري نمود.
ماده 53: محل انبار اين نوع بطريها بايستي حتي الامكان از سرايت حريق دور بوده و مجهز به دستگاه ثابت آب پاش خودكار باشد.
ذغال سنگ - سلولوييد و ساير اجسام جامد شديد الاشتعال
ماده 54: جهت نگاهداري و ذخيره مقادير زياد ذغال سنگ و جلوگيري از احتراق خود بخود چنانچه در محل‌هاي باز نگاهداري شود بايستي آن را به صورت توده‌هاي جداگانه انبار نمود به‌طوري‌كه ضخامت قشر ذغال در هيچ نقطه‌اي از توده‌هاي انباشته شده بيش از 3 متر از سطحي كه در معرض هوا قرار گرفته فاصله نداشته باشد.
ماده55:انبار ذغال‌سنگ و ذغال چوب بايد در محلي قرار گيرد كه در مجاورت آتش نبوده و ساختمان آنبايستي از مصالح مقاوم در مقابل حريق ساختهشده و داراي تهويه كافي باشد.
ماده 56: ذغال سنگ پودر شده كه درجه حرارت آن از 65 درجه سانتيگراد تجاوز كند قبل از آنكه در ظروف و يا مخازن ريخته شوند بايد به قدر كافي آنها را سرد نمود.
ماده 57: سطل‌ها يا ظروف مخصوص نگاهداري ذغال پودر بايد از مواد نسوز تهيه و به قسمي محل آنها انتخاب شود كه تشعشعات حرارتي ديگهاي بخار - كوره‌ها - لوله‌هاي بخار ياساير منابعحرارتي نتوانند درجهحرارت محتوياتآنها را بهميزان مخاطره انگيزي بالاببرند.
ماده 58: سلولوييد و ساير مواد شديد الاشتعال جامد را بايستي فقط در شرايطي كه از طرف يك مقام صلاحيت دار تعيين گرديده است انبار نمود.
مواد بسته بندي شده
ماده 59: مقادير زيادتر تراشه و مواد بسته بندي شده قابل اشتعال را بايد در ساختمان‌هاي مجزا يا در اطاق‌هاي مقاوم در مقابل حريق يا اطاق‌هايي كه از ديوارهاي فلزي ساخته شده و با درهاي فلزي مجهز گرديده نگاهداري شوند.
ماده 60: در اطاق‌هاي مذكور در ماده 59 به هيچوجه نبايد دريچه و مدخلي كه در آن شيشه شفاف بكار رفته وجود داشته باشد استفاده از شيشه‌هاي مات مانعي ندارد.
ماده 61: چنانچه مواد مذكور فوق مقدارشان كم باشد مي‌توان آنها را در صندوقهاي فلزي سرپوش دار نگاهداري كرد.
استعمال دخانيات
ماده 62: استعمال دخانيات - روشن كردن و همراه داشتن كبريت - فندك و هر گونه اشياء مولد شعله يا جرقه بايستي در كليه نقاطي كه در آنها مواد قابل احتراق مواد قابل اشتعال و يا مواد انفجار نگاهداري و يا بكار برده مي‌شود ممنوع باشد.
فصل چهارم - از بين بردن فضولات و جمع آوري فضولات
ماده 63: در مواردي كه فضولات صنعتي قابل احتراق، اشتعال و قابل انفجار با وسايل مكانيكي به خارج حمل نمي‌شود به هيچوجه نبايد اجازه داد كه در سطح كارگاه‌ها متراكم گردد بلكه بايدآنها را درصندوقهاي فلزي سرپوشدار جمع‌آوري و مرتب بهخارج حملكرد.
ماده 64: در كليه محل‌هايي كه فضولات آغشته به روغن كهنه پاره‌هايي كه براي تميز نمودن ماشين آلات و يا كارهاي ديگر مورد استفاده قرار مي‌گيرد و همچنين فضولاتي كه ممكن است بخودي خود آتش گيرند وجود دارد بايستي در صندوقهاي فلزي سرپوش دار نگاهداري شوند.
از بين بردن فضولات
ماده 65: محتويات ظروف و صندوقهاي مذكور در ماده 63 و 64 را بايد بطور مرتب به خارج كارگاه حمل و سوزانيد و يا در زير خاك دفن نمود مگر در مواردي كه بايد آنها را عدل‌بندي نموده و طبق برنامه به خارج حمل كرد.
ماده 66: فضولات مواد قابل اشتعالي كه به صورت عدل بندي در مي‌آيند بايد در انبارهايي كه ديوار و درب آنها فلزيست يا در ساختماني كه از مصالح نسوز ساخته شده دور از كارگاه نگاهداري گردد اين فضولات را اقلاً ماهي يك مرتبه بايد به خارج حمل كرد.
ماده 67: مي‌توان مدت مذكور در ماده فوق را در صورتي كه انبار داري فاصله كافي طبق نظر مقام صلاحيتدار از كارگاه باشد تمديد نمود ولي مدت تمديد نبايد تا حدي باشد كه فضولات جمع آوري شده توليد خطر بنمايد.
سوزاندن فضولات
ماده68: فضولات و زباله‌ها را بايستي دركوره‌هاي مخصوصانسينراتور (Incinerator) سوزاند.
ماده 69: در كارخانجاتي كه فضولات را براي ايجاد حرارت مورد استفاده قرار مي‌دهند بايستي فوراً آنها را سوزاند.
ماده 70: در مواردي كه فضولات در هواي آزاد سوزانده مي‌شود اين عمل نبايد در فاصله‌اي كمتر از 15 متر (50 فوت) از ساختمان‌هاي قابل احتراق و 6 متر (20 فوت) در ساير ساختمان‌ها انجام گيرد.
ماده 71: احتياطات لازم براي حفظ اشخاصي كه فضولات را مي‌سوزانند بايد بعمل آيد.
ماده 72: فضولات شديد الاشتعال را بايد جداگانه سوزاند.
ذغال و دوده
ماده 73: براي جمع آوري و انبار كردن مواد نيم سوخته و ذغال‌ها يا قشرهايي كه از تراشيدن و تميز نمودن داخل لوله‌هاي حامل مواد نفتي كوره‌هاي دستگاه‌هاي پالايشگاهها و دوده‌هاي ساير كوره‌ها حاصل مي‌شود بايد از محفظه‌هاي دائمي غير قابل اشتعال يا محل‌هاي بي خطر ديگري در داخل كارگاه‌ها كه حداقل 15 متر (50 فوت) دورتر از ساختمان‌هاي اصلي ساخته مي‌شود استفاده گردد و سپس آنها به وسايل لازم معدوم نمود.
ماده 74: پوست‌ها و قشرهايي كه از تميز نمودن داخل ظرفهاي محتوي گاز نفت خام و يا مواد تقطيري تصفيه نشده جمع آوري مي‌شود بايد در بشكه‌هاي فلزي ريخته و در زير آب نگاهداريشود و سپس در اسرع وقتآنها را در محل بيخطري در زير خاك مدفونساخت.
فصل پنجم - جلوگيري از حوادث ناشي از صاعقه
ماده 75: در موارد زير بايد عليه صاعقه تدابير حفاظتي اتخاذ نمود.
الف - ابنيه و محل‌هايي كه در آنها مواد قابل اشتعال تهيه - مصرف و يا انبار مي‌شود.
ب - تانك‌هاي مخزن مايعات نفتي - روغني رنگ و هر گونه مايعات قابل اشتعال ديگر.
ج - دودكشهاي مرتفع.
ماده 76: در مناطقي كه صاعقه بكرات به وقوع مي‌پيوندد تدابير حفاظتي مخصوصاً در موارد زير بايد اتخاذ گردد.
الف -الواتورهاي غلات.
ب - آسياب‌هاي مواد غذايي و آرد.
ج - ابنيه مجرايي كه در آنجا مواد قابل اشتعال از قبيل گازها - آبخره گردها و غبارهاي متشكل از الياف پشم و پنبه و نظائر آن وجود دارد.
د - نوكهاي فلزي - پايه‌هاي فلزي پرچم در ساختمان‌هاي مرتفع و برجهاي آب.
اتصال زمين در ساختمان
ماده 77: بناها - مخازن و ساير ساختمان‌هايي كه سقف يا بدنه آنها داراي پوشش فلزي بوده و از نظر هدايت الكتريسيته بهم متصل مي‌باشند ولي بر روي پايه عايق قرار گرفته‌اند بايد از نظر الكتريكي بطور صحيح به زمين اتصال داده شود.
ماده 78: از نظر جلوگيري از مخاطرات برق ساكن بايستي مخازن حاوي مواد قابل اشتعال برجهاي عمليات مواد قابل اشتعال و لوله‌هاي معبر مواد قابل اشتعال داراي اتصال زمين موثري بوده كه اقلاً هر ششماه يك مرتبه مورد معاينه و آزمايش دقيق قرار گرفته و در صورت لزوم تعمير شود.
ماده 79: در اماكني كه امكان ذخيره شدن برق ساكن در اشخاص يا در اشياء وجود داشته و اشخاصي يا اشياء مذكور در معرض تماس با گازهاي قابل اشتعال يا انفجار قرار گيرند (مانندكيفيتي كه دراطاق عمل دربيمارستانها و غيره‌وجوددارد) براي جلوگيري از ايجاد جرقه ناشي از تخليه برق ساكن و دفع خطرات آن بايستي تدابير لازم اتخاذ و پيش‌بيني شود.
برق گير و منضمات آن
ماده 80: ساختمان‌هايي كه از مصالح عايق الكتريسيته ساخته شده و يا در ساختمان‌هايي كه پوشش فلزي آنها از نقطه نظر هدايت جريان الكتريسيته بهم متصل نيستند بايستي با ميله برق گير رشته‌هاي هادي جريان و اتصال زمين مجهز شوند.
ماده 81: دودكشها و دستگاه‌هاي تهويه و اشياء فلزي ديگر كه نسبت به بدنه ساختمان مرتفع بوده يا پيش آمدگي دارند بايد بطريق قابل اطميناني به سيستم برق گير ساختمان اتصال داده شود.
ماده 82: اجسام فلزي كه در داخل بنايي بكار رفته و در فاصله‌اي در حدود 80/1 متر (6 فوت) از سيم‌هاي برق گير قرار گرفته بايد با آن اتصال داده شود.
ماده 83: در داخل بنايي كه اجسام فلزي با ابعاد بزرگي وجود دارد بايد جسم مذكور را از بالاترين نقطه در داخل بنا به زمين اتصال داد.
ماده 84: اجسام فلزي كه يكي از ابعاد آنها بيش از 8/1 متر (6 فوت) در داخل يك بنا باشد و به فاصله‌اي بيش از 8/1 متر (6فوت) از سيم برق گير قرار گرفته باشد بايد بطور مستقل به زمين اتصال داده شود.
ماده 85: كليه برق گيرها و منضمات آن بايد اقلاً هر 6 ماه يك مرتبه بازرسي و آزمايش گرديده و در صورت لزوم تعمير گردد.
صاعقه شكن
ماده 86: در مورد كليه سيم‌هاي هوايي مربوط به روشنايي - نيروي برق - تلفن - راديو و تلويزيون كه وارد ساختمان مي‌شود بايد قبل از ورود به بنا مجهز به‌وسيله صاعقه شكن بوده مگر آنكه از نظر فني وجود آن ضروري نباشد.
اين آيين‌نامه مشتمل بر 86 ماده و 6 تبصره به استناد ماده 47 قانون كار تدوين و در سي و پنجمين جلسه شورايعالي حفاظت فني مورخ 4 شنبه 1/6/1340 به تصويب نهايي رسيده و قابل اجراست.